Przedszkole Integracyjne w Namysłowie

Nie jest tajemnicą, że nawyki żywieniowe kształtowane w wieku dziecięcym, mają ogromny wpływ na styl naszego życia w okresie dorosłości. Dzieci uczą się od nas, dzieci nas obserwują, dzieci nas naśladują, dzieci uczą się od siebie. Naturalnie, że w wieku przedszkolnym nasze pociechy doświadczają, poznają nowe smaki i zapachy. Często w przedszkolu słyszymy „ja tego nie lubię”, zachęcamy je wtedy do próbowania nowych smaków i potraw. W praktyce nie jest to proste, ponieważ dzieci często, już mają swoje preferencje smakowe, czy wybiórczość pokarmową. Można zauważyć, że zachowania żywieniowe u dzieci to połączenie środowiska rodzinnego, przedszkolnego oraz przyzwyczajeń, które kreują media.

    Wiek przedszkolny, to najlepszy okres rozwojowy do kształtowania nawyków, postaw i umiejętności życiowych. W naszej placówce staramy się o to, aby posiłki były zdrowe, urozmaicone, odpowiednio zbilansowane. Dziecko w wieku trzech lat zgodnie z normami rozwojowymi wchodzi w etap, w którym jego posiłki są mniej więcej takie same, jak posiłki dorosłych. Nie jada już specjalnych zupek czy przecierów, tylko zasiada do stołu wraz z rodziną, gdzie serwuje mu się te same, co wszystkim dania – oczywiście z pewnymi wyjątkami (wyklucza się niektóre grzyby, potrawy zawierające alkohol czy kofeinę, intensywne przyprawy itp.). Jakość, smak, skład owych dań to pierwsze wzory odżywiania się, jakie przyswaja dziecko. Warto więc właśnie w okresie przedszkolnym zadbać, by wzory te były właściwe. 

    Ogromne  znaczenie, ma również współpraca między rodzicami a przedszkolem, jako najlepszy sposób na kształtowanie postaw prozdrowotnych. Biorąc pod uwagę to, że w dzisiejszych czasach, gdy rodzice są zapracowani, zabiegani, również dziadkowie mają ogromne znaczenie w życiu dziecka, wspomagając rodziców w opiece i wychowaniu. To  zaangażowanie starszego pokolenia jest bardzo ważne we wszystkie działania związanych ze zdrowym odżywianiem dzieci. Takie działania dają szansę na stworzenie jednolitego środowiska wychowawczego, a tym samym zwiększają efektywność podejmowanych działań. 

     Analizując nawyki żywieniowe, zwracamy uwagę zarówno na to, co jedzą dzieci, jak i na to, w jaki sposób jedzą. Brak czasu na wspólne rodzinne posiłki, bieganie za dzieckiem z jedzeniem sprawiają, że przyjście do przedszkola, jedzenie z dziećmi przy jednym stole, jest dla naszego przedszkolaka zupełnie nową sytuacją.   

       Dodatkowo spożywanie posiłków przy bajkach, książkach, zabawkach sprawia, że przedszkolak nie jest świadomy produktów, jakie spożywa, lub też rodzice chcąc zwiększyć ilość np. warzyw w diecie, „przemycają” produkty na różne sposoby, np. miksowanie potraw na papkę - krem. W efekcie dziecko zjada potrawę, ale to wcale nie oznacza, że następnym razem chętnie sięgnie po dany składnik.

     To, co zdecydowanie pomaga w nauce poznawania nowych smaków, to tzw. efekt modelowania, czyli uczenie się poprzez naśladowanie rodziców, nauczycieli oraz innych dzieci.  Budowanie świadomości żywieniowej, przekazywanie naszym dzieciom wiedzy na temat zdrowych i niezdrowych produktów pokarmowych, oraz aktywny styl życia, pozwoli uchronić je przed negatywnymi skutkami zdrowotnymi w przyszłości.

Nadwaga i otyłość u dzieci

1. Przyczyną otyłości jest najczęściej, oprócz braku ruchu, nadmierna kaloryczność pożywienia przy jednoczesnym niedoborze podstawowych składników odżywczych.
2. Dzieci uwielbiają tłuste i słodkie pożywienie – chętnie zjedzą np. pizzę z keczupem i majonezem, ale już nie tkną surówki.  Lubiane przez dzieci produkty i potrawy zwykle są ubogie w podstawowe składniki odżywcze (lub całkiem ich pozbawione).
   W efekcie mają znaczne niedobory witamin i składników mineralnych, czyli są niedożywione, następstwem czego jest wiele chorób, które pozornie z żywieniem nie mają związku.
3. Dzieci nie uświadamiają sobie, jak poważne w skutkach może być zastępowanie drugiego śniadania batonikiem czy pączkiem, i jak szybko można przytyć, wpisując do codziennego menu nawet małą butelkę słodzonego soku czy napoju, nadwaga i otyłość nie pojawia się znikąd, lecz jest konsekwencją zgubnych wyborów. 

UWAGA! Otyłość wieku dziecięcego jest znacznie trudniejsza do wyleczenia niż otyłość dorosłych.

        Otyłość należy do najbardziej widocznych skutków złego odżywiania – są jednak inne, mniej oczywiste, ale równie poważne następstwa niewłaściwej diety:

1. Osłabienie układu odpornościowego – zwykle nie zdajemy sobie sprawy, że to właśnie nieprawidłowe żywienie jest bardzo często powodem powtarzających się u dzieci chorób gardła, oskrzeli, uszu, katarów, kaszlu (zwłaszcza w okresie jesienno - zimowym).
2. Problemy natury psychicznej – mało kto jest świadomy faktu, że kłopoty z koncentracją u dzieci, zaburzenia pamięci, uleganie skrajnym nastrojom, zachowania nadpobudliwe i agresywne mogą być spowodowane nieprawidłowym odżywianiem. Mózg jest niezwykle wrażliwy na wahania poziomu cukru we krwi i łatwo zaburzyć jego pracę. Ponadto w wyniku niedoboru witamin i minerałów zakłóceniu ulega praca pozostałych narządów, co może wywoływać ww. objawy.
3. Obniżenie sprawności fizycznej – choć wydaje się to oczywiste, warto podkreślić, że nieprawidłowa dieta powoduje u dzieci obniżenie poziomu aktywności i sprawności fizycznej. Dzieci te łatwiej się męczą, mają różne dolegliwości, wolą więc spędzać czas, oglądając telewizję lub grając na komputerze. 

Jak skończyć z niezdrowymi przekąskami? 

1. Po pierwsze – rodzice powinni stanowić przykład i oduczyć się jedzenia niezdrowych rzeczy, bo to oni, jako pierwsi podają dzieciom produkty i uczą swoje pociechy zdrowych lub niezdrowych zachowań żywieniowych. To podstawa.
2. Po drugie – ważne jest unikanie miejsc i okoliczności, w których serwowana jest niezdrowa żywność. Warto pamiętać, że częste żywienie poza domem, zwłaszcza jeśli wiąże się to z korzystaniem z tzw. fast foodów, sprzyja wyrabianiu złych nawyków.
3. Po trzecie – często największym winowajcą bywa reklama produktów spożywczych – zwłaszcza telewizyjna. Dlatego należy rozsądnie ograniczać dziecku czas spędzany przed telewizorem. 

Jak wyrobić u dzieci dobre nawyki żywieniowe? 

Warto zacząć od nas samych.

Dobrym sposobem jest zaangażowanie dziecka w robienie zakupów i przygotowywanie posiłków. Podczas takich wspólnych zakupów dziecko mogłoby być uczone tego, co jest dobre i zdrowe. Wiedzę tę można poszerzać podczas wspólnego przygotowywania posiłków. Dziecko uczy się wtedy składu poszczególnych potraw, a przy okazji można uświadamiać je na temat wartości i roli składników pokarmowych. Warto przy tym wykorzystać fakt, że dzieci z reguły chętnie jedzą to, co same przygotowały ,są wtedy z siebie bardzo dumne. I mają do tego powody.

Bibliografia:

1. Oprac pod. Kier. Prof. Jarosza M., Warszawa, Instytut Żywności i Żywienia; 2019
2. Gawęcki J. (red) Żywienie człowieka: podstawy nauki o żywieniu, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN; 2010:155-222
3. Szajewska H. (red) Żywienie dzieci zdrowych i chorych, Warszawa, Warszawski Uniwersytet Medyczny; 2009:50-67
4. Jarosz M. (red) Zasady prawidłowego żywienia dzieci i młodzieży oraz wskazówki dotyczące zdrowego stylu życia, Warszawa, Instytut Żywności i Żywienia; 2008:15-26
5. Decyk-Chęcel A., Zwyczaje żywieniowe dzieci i młodzieży, Problemy Higieniczno Epidemiologiczne 2017; 98:103-109
6. Kocka K., Kachaniuk H., Bartoszek A., Fałdyga U., Charzyńska-Gula M., Najczęstsze problemy zdrowotne dzieci w wieku szkolnym – na przykładzie szkoły podstawowej i gimnazjum w Lublinie, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2013; 19:508-513
7. Sikorska-Wiśniewska G., Nadwaga i otyłość wśród dzieci i młodzieży, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość. 2007; 55:71-80

 Pobierz artykuł: Skutki nieprawidłowego odżywiania dla rozwoju psychicznego i fizycznego dzieci